Krwawnik pospolity jest surowcem leczniczym, znanym od wieków. Podobno wojowniczy Achilles używał krwawnika do przyspieszania gojenia się ran, stąd jego botaniczna łacińska nazwa – Achillea. Krwawnik, na co wskazuje jego polska nazwa, był używany do hamowania krwawienia. Przydawał się w czasach wojennych, rozgniecione ziele przykładano na rany, naparem obmywano skaleczenia.
Krwawnik pospolity (Achillea millefolium) jest rośliną, którą można znaleźć na całym świecie. Ma pierzaste liście i kwiatostany składające się z drobnych, białych kwiatków, kwitnie od lipca do października. Obecnie w ziołolecznictwie wykorzystuje się ziele i kwiaty.
Krwawnik stosowany w nowoczesnej fitoterapii jest uprawiany na plantacjach. Standaryzowany surowiec farmaceutyczny (wg FP VI) powinien zawierać 0,2–0,5% elejku eterycznego. Głównym składnikiem (do 40%) olejku jest chamazulen (znany z rumianku), są też: pineny, borneol, cynaol, linalol, kamfora. Skład olejku może się bardzo zmieniać w zależności od typu surowca. Do cennych składników krwawnika należą gorzkie seskwiterpeny (gwajakolidy, eudesmanolidy) i flawonoidy (glikozydy apigeniny, luteoliny, kwercetyny); achilleina (gorzki glikozyd) pomaga w hamowaniu krwawienia. W zielu są też procyjanidyny, garbniki (taniny), kumaryny, alkaloidy, żywice, kwas salicylowy, chlorogenowy i inne kwasy, sole mineralne (magnezu, cynku).
Krwawnik w medycynie
Krwawnik pospolity jest uniwersalnym surowcem leczniczym, stosowanym zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Interesujące jest, że jego składniki, zwłaszcza goryczowe i olejkowe, współdziałają ze sobą. Olejek krwawnikowy ma działanie przeciwzapalne, właściwości ściągające mają taniny (garbniki) i żywice. Dzięki temu krwawnik znajduje zastosowanie w leczeniu wszelkiego rodzaju niewielkich zranień skóry.
Dolegliwości przewodu pokarmowego
Gorycze krwawnika, podobnie jak inne gorzkie surowce (Amara) podawane przed jedzeniem, wzmagają apetyt, hamują głodowe skurcze żołądka. Krwawnik pomaga w zaburzeniach motorycznych żołądka i górnego odcinka przewodu pokarmowego, przy wzdęciach i kolkach. Preparaty z kwiatów (wodny ekstrakt) pomagają przy dyspepsji – za ten efekt prawdopodobnie odpowiada cholina, a nie flawonoidy.
Na problemy kobiece
Krwawnik jest cenny w typowo kobiecych przypadłościach i powinien się znaleźć w każdej kobiecej apteczce. Herbatka z krwawnika łagodzi bóle menstruacyjne. Napar stosowany zewnętrznie sprzyja gojeniu drobnych otarć, chroni przed infekcjami, zapobiega zmianom śluzówki.
Przyrządzanie naparu
Krwawnik pospolity można zastosować w postaci herbatki ziołowej (fix), często występuje w mieszance z innymi ziołami. Aby cenne składniki lecznicze przeszły do roztworu, powinien on przebywać pod przykryciem 30 minut. Taką herbatkę należy pić 2–3 razy dziennie. W przypadku stosowania krwawnika w dolegliwościach układu pokarmowego należy stosować więcej surowca do sporządzenia naparu: jednorazowo ok. 4 g. Tę ilość surowca stosuje się także do przygotowania naparu, który ma być stosowany do okładów na rany. Należy pamiętać, że ziele krwawnika może powodować reakcję alergiczną (reakcje uczuleniowe na terpeny z olejku).